Omgevingsallergie

Atopie bij honden, ook bekend als atopische dermatitis, is een veelvoorkomende en erfelijke huidaandoening waarbij honden allergisch reageren op onschadelijke omgevingsallergenen zoals pollen, schimmels, huisstofmijt en gras. Het immuunsysteem van de hond overreageert op deze normale stoffen, wat leidt tot ontstekingen en huidklachten. Allergenen kunnen het immuunsysteem op verschillende manieren prikkelen: via inhalatie, door de huidbarrière, of via inname.

Atopie heeft vaak een erfelijke component, waarbij meerdere genen betrokken zijn die de huidbarrière, het immuunsysteem, ontstekingsprocessen en de celcyclus beïnvloeden. De specifieke allergenen die bij een hond een reactie uitlokken, zijn afhankelijk van de omgeving waarin de hond opgroeit.

Ongeveer 3 tot 15% van alle honden ontwikkelt een vorm van atopie, meestal tussen de leeftijd van 1 en 3 jaar.

Atopie wordt veroorzaakt door een genetische aanleg in combinatie met blootstelling aan omgevingsallergenen. Sommige rassen zijn gevoeliger voor het ontwikkelen van atopie dan andere. Factoren die bijdragen aan atopie zijn:

• Pollen (van bomen, grassen, bloemen)
• Huisstofmijt en schimmels
• Dierlijke huidschilfers
• Veren, stof of bepaalde chemicaliën in de omgeving

Omdat atopie erfelijk is, is de kans groter dat een hond atopie ontwikkelt als zijn ouders of andere familieleden dit ook hebben.

De symptomen van atopie verschijnen meestal tussen de leeftijd van 1 en 3 jaar, hoewel jongere of oudere honden ook symptomen kunnen ontwikkelen. Typische symptomen zijn:

• Ernstige jeuk: Dit is het meest kenmerkende symptoom van atopie. Honden krabben, bijten of likken vaak aan de aangedane plekken, vooral rond de oren, poten, oksels, liezen, snuit en rond de ogen.
  
• Roodheid van de huid: De huid kan rood en ontstoken worden, vooral op de plekken waar de hond veel krabt.
  
• Haaruitval: Door het overmatig krabben of likken kunnen kale plekken ontstaan, vooral op de poten, gezicht en buik.
  
• Secundaire infecties: Bacteriële of gistinfecties komen vaak voor door het beschadigen van de huid door krabben of bijten. Deze kunnen leiden tot een vieze geur, korsten of pusvorming. Vaak zie je hierbij ook een verkleuring van de vacht, roodbruin.
• Oorontstekingen: Atopie kan ook leiden tot chronische oorontstekingen, gekenmerkt door jeuk, schudden met het hoofd en een onaangename geur uit de oren.
• Oogontstekingen: Slijmvliezen ontsteken waaronder die van het oog. Bindvliesontsteking, overmatige uitvloei en of kaalheid en roodheid rondom de ogen.
• Luchtweg problemen: Astma-achtige klachten zoals hoesten, snotteren zien we in mindere maten bij honden.

Verdikking en verkleuring van de huid: Bij chronische atopie kan de huid verdikken en donker verkleuren door aanhoudende irritatie en ontsteking.

Atopie wordt gediagnosticeerd op basis van de symptomen, de geschiedenis van de hond en het uitsluiten van andere oorzaken van jeuk, zoals vlooien, voedselallergieën en huidinfecties. Veel dierenartsen gebruiken de volgende methoden voor de diagnose:

• Uitsluiting van andere oorzaken: Voedselallergieën worden vaak uitgesloten door een eliminatiedieet, terwijl huidafkrabsels kunnen helpen om parasitair infecties zoals schurft uit te sluiten.
  
  
• Allergietesten: Intradermale allergietests of bloedonderzoeken kunnen worden gebruikt om te bepalen welke specifieke allergenen de hond triggeren.

Atopie is een chronische aandoening, en hoewel het niet volledig te genezen is, kunnen de symptomen goed worden beheerd met de juiste behandeling. De behandeling kan bestaan uit:

• Allergenen vermijden: Hoewel het moeilijk is om omgevingsallergenen volledig te vermijden, kan het beperken van blootstelling aan bepaalde allergenen, zoals huisstofmijt, helpen. Dit kan worden bereikt door het regelmatig wassen van beddengoed, het stofvrij houden van het huis en het vermijden van grasvelden in het pollenseizoen. Bij een allergie voor voorraadmijten kan het nodig zijn om brokvoeding volledig te vermijden en over te stappen op een vers dieet. Dit verkleint de kans op blootstelling aan deze mijten, die vaak voorkomen in droog opgeslagen voer zoals brokken.
  
  
• Immunotherapie (desensibilisatie): Dit is een van de meest effectieve behandelingen voor atopie. Bij immunotherapie wordt de hond geïnjecteerd met kleine hoeveelheden van de allergenen waarop hij reageert, zodat het immuunsysteem minder gevoelig wordt voor deze stoffen.
  
  
• Integrale aanpak: Een integrale aanpak kan met behulp van natuurlijke middelen zoals kruiden, voedingssupplementen en specifieke dieetkeuzes de productie van histamine verminderen en ontstekingen remmen. De aanpak en middelen worden aangepast aan de individuele hond en zijn klachtenpatroon, waardoor maatwerk mogelijk is. Hierdoor kan de behoefte aan medicatie in veel gevallen afnemen of zelfs volledig verdwijnen. Voor integrale begeleiding zie ‘behandeling’
  
  
• Medicijnen:
• Bij atopie zorgen medicijnen alleen voor symptoomonderdrukking en pakken ze de oorzaak van de allergie niet aan. Hoewel medicatie zoals prednison of Apoquel tijdelijk verlichting kan bieden, blijven de onderliggende triggers van de allergische reactie onopgelost. Hierdoor blijven de klachten vaak terugkomen zodra de medicatie wordt gestopt. Een integrale aanpak gericht op het identificeren en vermijden van allergenen is nodig om de oorzaak effectief aan te pakken.
• Antihistaminica: Worden soms gebruikt om milde jeuk te verminderen, hoewel ze niet altijd effectief zijn bij honden.
• Corticosteroïden (Prednison): Prednison kan effectief zijn bij het verlichten van atopieklachten bij honden, maar het heeft ook nadelen. Langdurig gebruik kan leiden tot bijwerkingen zoals gewichtstoename, verhoogde dorst en eetlust, een verminderde afweer tegen infecties, en schade aan lever en nieren. Ernstige gezondheidsproblemen zoals suikerziekte, kale of slechte vacht, hangbuik, spierzwakte, en het uitblijven van loopsheid kunnen eveneens optreden. Bovendien, als prednison gelijktijdig met een enting wordt toegediend, kan de vaccinatie minder effectief zijn vanwege de verminderde afweer.
• Cyclosporine: Een immunosuppressivum dat ontstekingen vermindert en effectief kan zijn bij honden met ernstige atopie.
• Oclacitinib (Apoquel): Dit is een veelgebruikte medicatie om de jeuk snel te verminderen door de immuunrespons van de hond te onderdrukken.
• Lokivetmab (Cytopoint): Een monoklonale antistof die specifiek de jeuk veroorzaakt door atopie vermindert. Het wordt via een injectie toegediend en kan enkele weken werken.
  
  
• Topische behandelingen:
• Medische shampoos: Regelmatig baden met speciale hypoallergene of medicinale shampoos kan helpen om allergenen van de huid te verwijderen en jeuk te verminderen.
• Omega 3/6 : Producten die omega-3-vetzuren bevatten kunnen helpen om de huid te voeden en ontstekingen te verminderen.

Omdat atopie een chronische aandoening is, vereist het vaak levenslange beheersing. Dit betekent dat eigenaren regelmatig contact moeten onderhouden met hun dierenarts of therapeut om behandelingen aan te passen en ervoor te zorgen dat de symptomen van hun hond onder controle blijven. In bepaalde seizoenen kan het nuttig zijn om een protocol klaar te hebben om seizoensgebonden symptomen vooraf te behandelen, zodat klachten kunnen worden voorkomen. Met een goede managementstrategie kunnen veel honden met atopie echter een comfortabel en normaal leven leiden.